Kedilerde FIP (Feline Infectious Peritonitis), genellikle ölümcül seyreden viral bir hastalıktır. Hastalığın etkeni, aslında birçok kedinin bağırsağında yaşayan ve çoğunlukla sadece hafif ishale sebep olan FCoV (Feline Coronavirus) isimli bir virüstür. Bazı durumlarda bu virüs mutasyona uğrayarak FIP hastalığına neden olur. Bağışıklık hücreleri içinde çoğalan virüs, vücudun her yerine yayılarak damar iltihabı (vaskülit) ve buna bağlı organ hasarlarına yol açabilir. Bu ölümcül mutasyonun gerçekleşme riski; kedinin bağışıklık sisteminin gücüne, maruz kaldığı stres düzeyine ve genetik yatkınlığına bağlıdır.
FIP Hastalığının Tipleri (Islak ve Kuru Form)
FIP’in ıslak ve kuru olmak üzere iki temel formu bulunmaktadır.
- Islak FIP (Efüzif Form) Hastalığın bu formunda en belirgin özellik, karın veya göğüs boşluğunda yoğun, yapışkan ve saman renginde sıvı birikmesidir. Bu sıvı, yüksek protein oranına sahiptir ancak hücre sayısı azdır. Karında sıvı birikmesi şişkinliğe ve kedinin genel bir hareketsizliğine yol açar. Göğüs boşluğunda sıvı biriktiğinde ise hastalık; solunum güçlüğü, hızlı nefes alıp verme ve nefes alırken karın kaslarının kullanılması gibi belirtilerle kendini gösterir. Islak FIP, genellikle çok hızlı ilerler ve tanı konulduktan sonraki haftalar içinde ölüm riski oldukça yüksektir.
- Kuru FIP (Non-efüzif Form) Kuru FIP’te vücutta belirgin bir sıvı birikmesi gözlenmez. Bunun yerine virüsün yol açtığı damar iltihabı, farklı organlarda iltihaplı lezyonlar (granülomlar) şeklinde kendini gösterir. Belirtiler, etkilenen organa göre değişiklik gösterir:
- Gözler: Gözlerde üveit (gözün iç iltihabı), iris renginde değişim, göz bebeği şeklinde düzensizlikler ve hatta görme kaybı oluşabilir.
- Sinir Sistemi: Etkilendiğinde denge kaybı, yürüme güçlüğü, titremeler, felç ve nöbetler gibi ciddi nörolojik sorunlara yol açar.
- Diğer Organlar: Karaciğer, böbrekler, dalak ve lenf düğümleri gibi iç organlarda büyümeler ve işlev bozuklukları görülebilir.
Kuru FIP’in ilerleyişi ıslak forma göre daha yavaştır ancak tedavi edilmediği takdirde bu form da ölümcüldür.
FIP'in Genel (Ortak) Belirtileri
Hastalığın tipi ne olursa olsun, FIP’li kedilerde yaygın olarak aşağıdaki belirtiler gözlemlenir:
- İştahsızlık ve Kilo Kaybı: En sık görülen belirtilerden biridir. Kedi, en sevdiği mamaya karşı bile ilgisizleşebilir. Haftalar süren bu iştahsızlık, hızlı ve belirgin kilo kaybına neden olur. Kedinin kas kütlesi azalır ve vücut hatları zayıflayarak belirginleşir.
- Tedaviye Yanıt Vermeyen Ateş: Genellikle 39.5°C – 41°C aralığında seyreden, antibiyotik tedavisine yanıt vermeyen inatçı ve kronik ateş görülür. Sürekli ateş, kedinin genel durumunu daha da kötüleştirir.
- Halsizlik ve Enerji Kaybı: FIP’li kediler günün büyük bir kısmını uyuyarak veya yatarak geçirir. Oyuna ve çevrelerindeki uyarılara karşı tepkisizlik gözlemlenir.
Tüy ve Kürk Sağlığının Bozulması: Sağlıklı bir kedinin parlak tüyleri, hastalıkla birlikte matlaşır ve canlılığını yitirir. Kediler, genel halsizlik nedeniyle kendilerini temizlemeyi bırakabilirler.
Teşhis ve Laboratuvar Bulguları
Klinik belirtilerin yanı sıra kan testleri de FIP teşhisinde önemli ipuçları sunar. FIP’li kedilerin kan tahlillerinde tipik olarak albumin seviyesinin düştüğü ve globulin seviyesinin yükseldiği görülür. Bu iki değer arasındaki Albumin/Globulin (A/G) oranının 0.4’ün altında olması FIP ihtimalini güçlendirir. Ancak kesin tanı için bu oran tek başına yeterli değildir. Kan tahlilinde ayrıca anemi (kansızlık), lökositoz (beyaz kan hücrelerinde artış) veya lenfopeni (lenfositlerde azalma) gibi bulgular da vücudun virüse karşı verdiği iltihabi yanıtın bir göstergesi olarak tespit edilebilir.
Kedilerde FIP Tedavisi
Yakın zamana kadar ölümcül kabul edilen FIP hastalığı, artık antiviral ilaçlar kullanılarak tedavi edilebilmektedir. Ancak her kedinin tedaviye yanıtının farklı olabileceği unutulmamalıdır.
Tedavi, genellikle 12 hafta (84 gün) süren bir antiviral ilaç kürünü içerir. İlaç dozu, kedinin kilosu ve klinik durumuna göre veteriner hekim tarafından ayarlanır. Düzenli takip ve doğru doz uygulamasıyla tam iyileşme sağlanabilir. Antiviral tedaviye ek olarak, kedinin genel durumunu iyileştirmek için sıvı desteği, beslenme takviyeleri, ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler gibi destek tedavileri de kritik öneme sahiptir.
Bu zorlu süreçte, FIP tedavisi mutlaka bilgili ve deneyimli bir veteriner hekimin gözetimi ve kontrolü altında yürütülmelidir. Ümraniye’de hizmet veren Exen Veteriner Kliniği olarak, FIP şüphesi taşıyan veya bu tanıyı almış kediler için güncel tedavi protokollerini titizlikle uygulamaktayız. Erken teşhis, doğru tedavi yönetimi ve destekleyici bakımla minik dostunuzun hayata tutunma şansını artırmak için buradayız. Güvenilir olmayan kaynaklardan temin edilen veya tavsiye üzerine kullanılan ilaçların kedinizin sağlığı için geri dönülmez riskler oluşturabileceğini lütfen unutmayın.
